انواع دادگاه‌های کیفری ایران و جهان

سلام به همه‌ی شما همراهان عزیز. مفتخرم که با دیگر مقالات سایت وکیل اصفهان در خدمت شما عزیزان هستم. در این مقاله قصد دارم در ارتباط با انواع دادگاه‌های کیفری صحبت کنم. اما قبل از شروع مطالب اصلی مقاله قصد دارم جایگاه و وظیفه‌ی اصلی دادگاه را با هم مرور کنیم. در اولین دیدگاه مد نظر ما مکانی است که عموما به عنوان یک مجوعه‌ی دولتی، مطابق قانون شایسته‌ی رسیدگی به اختلافات حقوقی بین افراد را دارد. این نظام قانو‌مند در راستای اجرای این وظیفه موظف است عدالت را در امور مدنی، کیفری و اداری عدالت را برقرار کند. فعالیت این سازمان زیر نظر دادگستری است. پس آشکار است که با ارائه‌ی شکایت به دادگستری مشخص می‌گردد که چه نوع دادگاهی صلاحیت رسیدگی به این شکایت را دارد. در ادامه به شما انواع دادگاه‌ها را معرفی ‌می‌کنم و به بسیاری از ابهامات شما در این زمینه پاسخ خواهم داد.

 

انواع دادگاه‌ها

حتما تا به این قسمت مقاله متوجه شدید که برای رسیدگی به شکایت‌های گوناگون دادگاه‌هایی با وظایف مشخص وجود دارند. اما هدف اصلی این سازمان‌ها همان گونه که اشاره شد اجرای عدالت در زمینه‌ی امور کیفری، مدنی و اداری است. در تقسیم‌بندی اول و اصلی دادگاه‌ها به دو دسته‌ی کیفری و حقوقی تقیسم می‌شوند. که هرکدام زیر شاخه‌هایی دارند.

 

دادگاه کیفری:

نوعی از شکایت که بر علیه شخصی است که به نوعی قانون را زیر پا گذاشته‌اند و  وی را مجرم تلقی می‌کنند. این شخص مشمول جرم می‌باشد. بر اساس خطای فرد مجازاتی از جمله  حبس، شلاق، قصاص و … برای وی در نظر گرفته شده است. به عبارتی مسائل کیفری در قانون مجازات اسلامی ارتکاب و انجام آن جرم می‌باشد و برای آن مجازات تعیین گردیده است. به عنوان مثال: توهین، عدم پرداخت نفقه‌ی همسر، دزدی، کلاه‌برداری، ایجاد مزاحمت تلفنی، ضرب و جرح و صدمه به فرد، تهدید ، کلاهبرداری از طریق فضای مجازی و غیره. به منظور طرح شکایت در این دادگاه، ابتدا شخص شاکی باید فرمی با عنوان شکواییه شکایت تنظیم کند. سپس فرم مربوطه را به دادسرا و یا به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به نیروی انتظامی منطقه  ارائه دهد. انواع دادگاه‌های کیفرس عبارتند از:

1- کیفری 1

 

2- کیفری 2

 

3-انقلاب

 

4-اطفال و نوجوانان

 

5- نظامی

 

عدلیه‌ی کیفری 1

 

 

از مهمترین بخش‌های مجموعه‌ی کیفری هستند که در مرکز هر استان تاسیس می‌گرددند. البته زیر نظر نظر رئیس قوه‌ی قضاییه امکان تاسیس این نوع سازمان در شهرستان هم می‌باشد. این سازمان از سه قاضی (یک نفر رئیس و دو نفر مستشار) تشکیل شده است. صدور رای در چهارچوب صلاحیت عدلیه‌ی کیفری 1 از حساسیت به نسبت بالایی برخوردار است و باید با احتیاط زیادی صورت گیرد. رای‌گیری بر اساس رای اکثریت اعضای مجلس می‌باشد و دیدگاه افراد دیگر در پرونده ثبت می‌گردد. نکته‌ی حائز اهمیت رای‌هایی که در عدلیه‌ی کیفری یک صادر می‌گردند قابل اعتراض فرجامی در دیوان عالی کشور می‌باشند و در دیوان عالی کشور تحت عنوان فرجام خواهی رسیدگی می‌گردند. در قانون آیین دادرسی کیفری نحوه‌ی رسیدگی به این دسته شکایت‌ها شرح داده شده است. وظایف تعیین شده برای این نوع عدلیه طبق ماده‌ی 302 قانون آیین دادرسی عبارتند از:

 

1-خطاهایی که جزای آن آن قصاص نفس، اعدام، سنگسار و سلب حیات می‌باشد.

 

2- جرم‌هایی که سزاوار جزای حد سوم ارتکاب سرقت یا زندانی تا آخر عمر می‌باشند.

 

3-جرم‌های دزدی که مستحق مجازات حد برای بار اول و دوم یا قطع عضو است.

 

4-جرائم، با مجازات قانونی قطع عضو و جنایات عمدی، علیه تمامیت جسمانی، که دیه آن ها، به میزان ثلث دیه کامل یا بیش تر از آن باشد.

 

5-جرائمی که مجازات آن ها، مجازات تعزیری درجه چهار و بالاتر باشد؛

 

6-جرائم سیاسی و مطبوعاتی

 

عدلیه‌ی کیفری 2

 

 

این سازمان صلاحیت رسیدگی به تمام شکایت‌های کیفری (به جز موارد مرتبط با رسیدگی دادگاه‌های دیگر) را دارد. این دادگاه تشکل شده از یک رئیس یا دادرس علی‌ البدل به همراه معاون دادستان یا یک دادیار که در برابر اتهامات مطرح شده دفاع می‌کند. پس از اعلام شکایت به دادسرا، باید دادستان و نیروی انتظامی در مورد اتهام ارائه شده تحقیق کنند. سپس در صورت موافقت دادستان مراحل رسیدگی و برگزاری جلسات در عدلیه‌ی کیفری دو (حوزه‌ی قضایی هر شهرستان) آغاز می‌گردد و در نهایت نظر پایانی بر اساس مدارک و شواهد ارائه می‌گردد.

 

دادگاه نظامی

همانند عدلیه‌های معرفی شده این سازمان در مرکز استان و در شهرستان در صورت نیاز تاسیس می‌گردد. این سازمان از زیر مجموعه‌هایی تشکیل شده است که عبارتند از:

 

1-عدلیه‌ی نظامی یک: متشکل از یک رئیس و دو مستشار

 

2- عدلیه‌ی نظامی دو: متشکل از یک رئیس یا دادرس علی البدل

 

3- دادگاه تجدیدنظر نظـامی زمان جنگ: متشکل از یک رئیس و دو مستشار

 

4-دادگاه نظامی یک در زمان جنگ

 

5- دادگاه نظامی دو در زمان جنگ

 

وظیفه‌ی این سازمان رسیدگی به جرم‌ها مرتبط با وظایف خاص نظامی اعضای نیروی مسلح، ارتش، ژاندارمری، شهربانی و سپاه‏ پاسداران است. البته به جز جرم عمومی و اشتباهاتی که در مقام ضابط دادگستری مرتکب‏ می‌گردند. این موارد در جلسات عمومی مورد برسی قرار می‌‎گیرند. وظیفه‌ی دوم این سازمان رسیدگی به لغزشی‌هایی است که مطابق اجازه‌ی امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری از آن‌ها تغییر عقیده نگردیده است.

 

دادگاه اطفال و نوجوانان

 

 

اگر فرد متهم زیر 18 سال باشد در این نوع عدلیه به پرونده‌ی او رسیدگی می‌گردد. در این جلسات حضور 4 مشاور که در زمینه‌های روانشناسی، ممدکاری اجتماعی، جرم شناسی، علوم تربیتی و امور تربیتی کودکان و نوجوانان شناخت دارند در کنار قاضی الزامی است. حضور وکیل در صورتی الزامی است که شخص به یکی از جرم‌های: سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو، جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیشتر و جرایم تعزیری 1 تا 6، جرم‎های عمدی و غیر عمدی ملزم به پرداخت دیه با ارش بیش از خمس دیه کامل متهم گردد.

 

دادگاه انقلاب

از انواع عدلیه‌های کیفری که در مرکز هر استان و به تشخیص رئیس قوه‌ی قضایی در حوزه‌ی قضایی شهرستان با حضور یک رئیس و دو مستشار  تاسیس می‌گردد. این نوع عدلیه در سال 1357 به فرمان امام خمینی(ره) ایجاد شد و پس از آن به عنوان یکی از اصلی‌ترین مراجع قضایی در کنار دادگستری به فعالیت پرداخت. هدف اصلی این سازمان پاسبانی از ارزش‌ها و امنیت کشور اسلامی است. این عدلیه مقدور است صرفا در حوزه‌ی رسیدگی به جرایم خاصی فعالیت داشته باشد. بنابراین نوعی دادگاه اختصاصی است که طیف وظایف آن عبارتند از:

 

• مسائلی که امنیت داخلی و خارجی کشور را به خطر اندازد. متالک جنگ و ایجاد فساد در زمین

 

• بغی

 

• توهین به بنیان‌گذار انقلاب اسلامی

 

• خطاهای مرتبط با مواد مخدر، قاچاق اسلحه، مهمات و اقلامی چون اسپری اشک‌آور و شوکرهای برقی

 

در پایان

 در این مقاله  سعی کردم انواع دادکاه‌های کیفری در ایران و کشورهای دیگر را به شما همراهان ارائه دهم. بدون شک با وجود پیچیدگی‌ها و گستردگی مسائل حقوقی برای جرایمی که به شکل ناخواسته افراد مرتکب می‎شوند حضور یک وکیل آگاه و شایسته برای رسیدگی به پرونده الزامی است. تیم قوی و حرفه‌ای وکیل اصفهان در خدمت شما عزیزان است تا با بهترین نتیجه در کمترین زمان ممکن پیروز میدان باشید. در مقالات بعدی حتما شما را با انواع دادگاه‌های حقوقی آشنا می‌کنم. در صورت هرگونه سوال یا ابهام در معرفی دادگاه‌ها با ما در ارتباط باشید.