برسی انواع وکالت+کاربرد هر کدام

سلام به همه‌ی شما همراهان عزیز. مفتخرم که با یکی دیگر از مقالات سایت وکیل اصفهان در خدمت شما عزیزان هستم. تا چه حدود با انواع وکالت و دسته‌بندی آن آشنا هستید؟ از وظایف هر دسته مطلع‌اید؟ به نظر شما کاربرد هر نوع نمایندگی چیست؟ در این مقاله قصد دارم در ارتباط با وکالت و انواع آن با شما صحبت کنم. در ابتدا به مفهوم لغوی این واژه می‌پردازم سپس انواع نمایندگی و کاربرد هر کدام را به شما عزیزان معرفی خواهم کرد. با من همراه باشید تا شما را بیشتر با این موضوع حقوقی آشنا کنم.

 

وکالت چیست

اگر شما به تنهایی قادر به انجام یک کار حقوقی نیستید این شرایط برای شما فراهم است که شخصی را به عنوان نایب برگزینید. این فرد موظف است طی عقدنامه‌ای که با شما برقرار کرده است در دادسراها و دادگاه‌ها پیگیر پرونده شما باشد و در مواقع ضروری از شما دفاع کند. اما از نظر لغوی و حقوقی به برسی این واژه می‌پردازیم. وکالت از ریشه‌ی وکل: به معنای لغوی نیابت گرفتن، جانشین کسی شدن، می‌باشد. در معنای حقوقی عقدی است که بین حداقل دو نفر بسته می‌شود و بعد از موافقت طرفین یکی از آن‌ها موکل و طرف مقابل وکیل شناخته می شود. نکته‌ی مورد توجه این است که این نوع عقد از عقود جایز است. پس اگر شما از کار نماینده‌ی خود رضایت نداشته باشید می‌توانید قرارداد بسته شده را فسخ کنید. همچنین اگر او تمایلی به همکاری با شخص شما نداشته باشد قادر است استعفا دهد.

 

دسته بندی اصلی انواع وکالت

 

وکالت از نظر حدود اختیارات وکیل به دو دسته‌ی اصلی مقید و مطلق تقسیم‌بندی می‌گردد. و از نظر شکل شامل سه دسته‌ی رسمی، عادی و شفاهی است. همچنین دسته بندی سوم از نظر حیث دوام این نوع نمایندگی است. قبل از برسی هرکدام لازم است به دو نکته اشاره کنم. موضوعی که موکل برای رسیدگی به دست نماینده می‌سپارد باید چیزی مورد وکالت باشد که قانونا نیاز به حضور شخص نباشد. مثلا برای جلسات معامله شخص دیگری نمی‌تواند عمل کند و حضور شخص الزامی است.  نکته‌ی دوم در این زمینه خود شخص موکل باید بتواند آن را انجام دهد. برای مثال شخص ورشکسته از دخالت در اموال ممنوع است و نمی‌تواند در مورد آن به دیگری وکالت دهد.

 

 نمایندگی مقید

در این نوع نمایندگی اختیارات شخص وکیل محدود است و موظف است صرفا به اختیارات سپرده شده‌ی موکل خود عمل کند و حق تجاوز و خروج از اختیارات تعیین شده را نخواهد داشت. در این سبک شما به عنوان موکل باید حدود اختیارات نماینده‌ی خود را واضح و روشن طی عقدنامه مشخص کنید. کاربرد این نوع دادگونامه برای خرید و فروش ماشین یا خانه است.

 

نمایندگی مطلق

زمانی است که شخصی را برای تمامی امور خود به نمایندگی برمی‌گزینید. و این انواع نمایندگی شامل امور اداری و مالی شما می‌شود. وکیل شما نیازی به اجازه شما ندارد و طبق صلاح شما تمامی امور را پیش ببرد.  مثال: فروش بخشی از دارایی شما یا خرید ملک یا پرداخت هزینه خانواده. البته توصیه می‌کنم حتما قبل از بستن قرداد تحقیق کنید و به شخص مناسب و قابل اعتمادی امور خود را در این زمینه بسپارید.

 

تقسیم بندی نوع دوم

 

 

نمایندگی رسمی

افراد بسیاری هستند که زمان لازم برای پیگیری  امورات اداری خود را ندارند و شاید اصلا به مراحل اداری انجام کار آشنا نیستند. این اشخاص می‌توانند کارها را بصورت رسمی به فرد دیگری محول کنند. لازمه‌ی اجرایی شدن این روند دادن دادگونامه‌ی محضری از طریق دفاتر اسناد رسمی به فرد است. این روش صرفا به منظور سهولت در انجام کارها برای مدت زمان کوتاهی است. در این دادگونامه باید حتما و الزاما تمامی اختیارات وکیل ذکر شده باشد. نماینده اجازه ندارد خارج از طیف وظایف تعیین شده اقداماتی انجام دهد. در صورت تجاوز از محدوده‌ی اختیارات وکالت‌نامه به تشخیص مرجع قضایی قابل ابطال است. نماینده در صورت ذکر توکیل به غیر در دادگونامه می‌تواند اجرای روند کار را به شخص دیگری بسپارد. در صورت عدم رضایت از همکاری موکل می‌تواند با مراجه به دفاتر اسناد رسمی عقدنامه را باطل کند.

 

وکالت عادی

این نوع نمایندگی بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی توسط سندی بین دو شخص منعقد می‌گردد. این سند صرفا نشان‌دهنده‌ی وقوع عقد دادگونامه است. این سند به منظور اینکه در دادگاه و نهادهای رسمی اعتبار لازم را داشته باشد باید مورد تایید قرار گیرد. در این سند باید نماینده زیر این سند تایید کند که موکل، شخصا دادگونامه را امضا کرده است. اگر این وکالت‌نامه در جلسه‌ی دادرسی ارائه شده باشد باید در زمان نشست‌نامه ذکر گردد و مورد تایید موکل قرار گیرد. اگر موکل در زندان بود بر رئیس زندان یا معاون شخص الزامی است که امضا یا اثر انگشت او را تصدیق نماید. توجه کنید که بدون تایید این نوع سند از سمت موکل ارزش قانونی در مراجع رسمی نخواهد داشت. در حین نوشتن این دادگونامه حتما حدود اختیارات وکیل و موضوع عقد را ذکر کنید. وکالت‌نامه‌های کاری و فروش می‌توانند از طریق این سبک منعقد گردند.

 

وکالت شفاهی

دو نوع دادگونامه‌ی قبلی به صورت کتبی بین طرفین برگذار بسته می‌شوند. در سبک شفاهی موکل و نماینده در جلسه دادگاه حاضر می‌شوند و به قاضی این قرارداد را  اعلام می‌کنند.  قاضی این امر و ادعا را در صورت جلسه دادگاه ثبت می‌کند‌. همچنین موکل باید این سند را امضا کند. چند نکته باید در اجرای این نوع دادگونامه رعایت گردد. این وکالت‌نامه در جلسه‌ی دادگاه به وکیل داده می‌شود و در صورت جلسه منعکس می‌گردد. در این نوع دادگونامه هم طبق ماده‌ی 35 باید حدود اختیارات وکیل حتما قید شود و در صورت‌جلسه مشخص گردد. نماینده حتما زیر صورت‌جلسه دادگاه تمبر مالیاتی بزند.

 

تقسیم‌بندی نوع سوم

 

در دسته‌بندی قبلی از نظر خود امر وکالت پرداختیم. نوعی دیگر، تقسیم‌بندی از نظر انواع طرفین عقد می‌باشد. به نوعی اینک به طرفین که وکیل و موکل‌اند می‌پردازیم:

 

 اتفاقی:

افرادی با لیسانس حقوق که اطلاعات حقوقی کافی دارند ولی هنوز مجوز وکالت ندارند. این افراد می‌توانند برای اقوام خود تا یک درجه خاصی (درجه دوم از طبقه سوم) همکاری کنند. ولی این حقی که برای آن‌ها در نظر گرفته شده محدود است و صرفا سه نوبت در سال حق استفاده از این مزیت را دارند.

 

 معاضدتی:

موکلی که تمکن مالی و توانایی پرداخت حق‌الوکاله را نداشته باشد، می‎تواند با مراجعه به کانون وکلا یا مرکز مشاوران درخواست دهد تا این مراکز بعد از برسی شرایط متقاضی، وکیل معاضدتی به وی معرفی کند. این وکیل حق دریافت هیچ وجهی به جز هزینه‌ی تمبر دادرسی از موکل را ندارد.

 

 تسخیری:

 این نوع نمایندگی از طرف دادگاه‌ها در امور کیفری است. وظیفه‌ی این نوع موکل دفاع از متهم در جرائمی که مجازات آن بر حسب قانون قصاص نفس، اعدام، رجم (سنگسار) و حبس ابد است. اگر شخص متهم، وکیل معرفی نکند، تعیین نماینده‌ی تسخیری برای او الزامی است.

 

نمایندگی در توکیل:

• در جایی که یک گروه کار وکالت را به عهده دارند ممکن است نمایندگی به یک شخص سپرده شود. ولی وکیل این نمایندگی را به وکیل دیگری بسپارد تا امر دفاع را در دادگاه اجرا کند. به این کار وکالت در توکیل می گویند. البته در صورت توکیل حتما در سند عادی یا رسمی باید ذکر گردد.

 

تقسیم بندی وکالت از نظر دوام 

 

در آخرین تقسیم بندی به تقسیم نمایندگی از نظر دوام آن می پردازیم وکالت ساده و وکالت بلاعزل.  ساده: نوعی نمایندگی است که  موکل بدون هیچ مقدماتی می‌تواند نماینده را عزل کند و از آن طرف وکیل هم از این شرایط برخوردار است که بدون هیچ مقدماتی از همکاری با شخص موکل استعفا دهد. اما در نوع بلاعزل دیگر موکل نمی‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند اگرچه از این شرایط برخوردار است که با انجام دادن موضوع وکالت، سبک بلاعزل را از بین ببرد اما حق عزل وی را ندارد. نکته‌ی حائز اهمیت این است که نمایندگی بلاعزل صرفا در امور جزئی می باشد نه در امور کلی.

 

صحبت پایانی

در این مقاله سعی کردم از چهار نظر به تقسیم‌بندی وکالت بپردازم. به یاد داشته باشید که هر یک از موارد حقوقی پیچیدگی‌های مختص به خود را دارند. توصیه می‌کنم قبل از واگذاری امور خود به وکیل حتما از قبل تحقیقا لازم را داشته باشید. تیم قوی و حرفه‌ای وکیل اصفهان آماده‌ی خدمت رسانی به شما عزیزان است. شما می‌توانید با مشاوره از تیم‌ما بهترین نوع وکالت را برای انجام روند کار خود بیابید. با ما در ارتباط باشید.