شروط ضمن عقد به زبانی ساده

پیمان ازدواج، تنها یک پیوند قلبی و آسمانی نیست. بلکه زن و مرد به موجب آن متعهد می‌شوند که به شروط لازم زناشویی و وظایف خود نسبت به یک‌دیگر عمل کنند. اما از گذشته تا به امروز جایگاه دو طرف در این میثاق ابدی بسیار نابرابر بوده است. مرد همواره عنان قدرت را در دست داشته. برعکس زن تا هم اکنون حقوق اندکی را نیز که شامل حالش می‌شود، به سختی به‌دست می‌آورد. با این حال پیشرفت تمدن‌های بشری و رشد جایگاه دختران و زنان در اجتماع، باعث اعتراض زنان و مردان برابری‌خواه به این بی‌عدالتی شده است. بدون شک شما نیز در میان تبصره‌های موجود در قرارداد قانونی و شرعی ازدواج، به دنبال راهی می‌گردید که در زندگی متاهلی، توازن و برابری بیشتری را تجربه کنید. از این رو در وکیل اصفهان در این مقاله شروط ضمن عقد را، به زبانی ساده و قابل فهم برای شما بازگو خواهیم کرد.

شروط ضمن عقد در ازدواج

زن و مرد در پیمان ازدواج، شروطی را امضا می‌کنند که به موجب آن نسبت به اموری متعهد می‌شوند. زن در این قرارداد، در ازای دریافت مهریه و نفقه، تصمیم گیری و حق خود در یک سری امور را به مرد واگذار می‌کند. برای مثال قدرت انتخاب محل زندگی، تصمیم برای تحصیل یا اشتغال زن و همچنین اجازه خروج از کشور او، حضانت فرزندان و در نهایت تصیم برای ادامه یا پایان زندگی زناشویی، در دستان مرد قرار دارد. با وجود این‌که زنان با رضایت و میل خود سند ازدواج را امضا می‌کنند، اما بیشتر اوقات از سر ناآگاهی و پیش‌بینی نکردن آینده‌ی نامعلوم است. امروزه دختران قدرتمند از این حقیقت که هنگام ازدواج اختیار حیاتی‌ترین امورشان را به همسر خود واگذار می‌کنند، آگاه شده‌اند. از این رو به دنبال راهی برای جبران هستند. با شروط ضمن عقد می‌توان حق تصمیم‌گیری در مورد تمام موارد واگذار شده را باز‌پس گرفت.

شروط پیش‌فرض در عقدنامه

در سال 1360، در سند‌های ازدواج عهدهایی برای زندگی زناشویی پیش‌بینی شدند. این شروط به صورت چاپ شده در عقدنامه وجود دارند. از این رو طرفین هنگام ثبت رسمی پیوند خود باید آن‌ها را امضا کنند. برای مثال مرد موظف می‌شود در صورتی که قصد پایان زندگی‌ مشترکشان را داشته باشد و نتواند کوتاهی‌ای از سوی همسرش را اثبات کند، نصف دارایی خود علاوه بر مهریه‌ به همسر خود بدهد. برای زنان نیز در صورتی که بخواهند تقاضای طلاق کنند، شروطی ذکر شده است. اعتیاد شوهر یا در خطر بودن جان زن از این موارد است. اما اثبات این شروط بسیار دشوار و زمان‌بر است. به‌علاوه با توجه به جو مرد سالار دستگاه‌های قضایی شوهر با داشتن یک وکیل کاربلد می‌تواند رسیدن زن به حقوقش در این فرآیند را بسیار سختی یا غیر ممکن کند. از این رو شروط تکمیلی می‌تواند ضمانتی برای استقلال و حقوق انسانی زنان باشد.

افزودن عهد‌ به پیمان زناشویی

قانون‌گذاران به موجب افزایش برابری و هماهنگ کردن پیمان ازدواج شرعی با تمدن امروزی، ماده‌ی 1119 قانون مدنی در حقوق کشورمان را تصویب کرده‌اند. در این بند از حقوق مدنی، این نکته یادآور می‌شود که در هر نوع قراردادی، از جمله زندگی زناشویی، می‌توان شروطی را که مغایر با اصل تفاهم‌نامه نباشد، به تعهدات اصلی اضافه کرد. در این صورت آن عهد‌های یاد شده بر قانون معمول ارجحیت داشته و لازم‌الاجرا خواهند بود. به‌علاوه از شروط از پیش تعیین شده در ازدواج به عنوان نمونه یاد می‌کند. برای مثال اینکه شوهر مدتی طولانی غایب باشد، یا سوء رفتار داشته باشد و یا اینکه قصد جان همسرش را کرده باشد. در این صورت زن می‌تواند با اثبات شرایط ذکر شده، به وکالت از شوهر و بدون شرط رضایت او، طلاق بگیرد. اما در اصل هر شرطی را می‌توان بر این شروط اضافه کرد مگر اینکه مخالف فلسفه‌ی اصلی زندگی زناشویی باشد.

شرط‌های مخالف فلسفه ازدواج

بعضی از عهدهایی که دو طرف ممکن است بیان کنند، مخالف ذات پیمان ازدواج است. این شروط به دو قسم هستند. بعضی از آن‌ها باعث باطل شدن عقد جاری شده می‌شوند. اما در اکثر موارد ازدواج همچنان محکم و پا‌برجا می‌ماند. تنها آن شرط مغایر با فلسفه‌اش، باطل می‌شود و اعتباری نخواه داشت.

• شروط خطا و باطل‌کننده عقد ازدواج

تصور کنید دو نفر زمان بستن پیمان ازدواج خود، شرط بگذارند که زن و شوهر محسوب نشوند. این شرط براساس ماده‌ی 233 قانون مدنی، خود باطل‌کننده عقد زناشوییشان خواهد بود. زیرا با ذات و طبیعت ازدواج مغایرت دارد و آن را نقض می‌کند. زیرا اینگونه به‌نظر می‌رسد که این افراد اصلا اطلاعی از ماهیت عقد و زندگی مشترک شرعی ندارند. در واقع قصد آن‌ها ازدواج نیست.

• شرط‌های نادرست و بدون اعتبار

این شروط عقد در ماده 232 حقوق مدنی، به سه نوع تقسیم می‌شود. اول شرط‌های غیرممکن مانند اینکه یکی از طرفین در یک روز کل قرآن را حفظ شود. دسته‌ی بعدی به کارهای بی‌‌فایده و بدون منفعت اختصاص دارد. مثلا یک دور با ماشین دور شهر چرخیدن. اما بحث اصلی بیشتر بر سر درخواست‌هایی است که می‌تواند مغایر با شرع و قوانین اصلی باشد. برای مثال سلب حق طلاق یا ولایت بر فرزندان از مرد، مخالف اصل شرع و قانون است. پس توافق در این موارد معنا ندارد. به همین خاطر شرط خواه‌ناخواه باطل است. یا اینکه شرط کنند زن مهریه و نفقه نداشته باشد. این توافق خود به خود باطل است. از این رو در صورت مطالبه قانونی زن، برایش مهریه و نفقه‌ی مطابق با شان او و زمانه‌اش تعیین خواهد شد. البته بین مراجع قانونی و فقیهان، بر سر مواردی که شامل نقض شرعی هستند، اختلاف وجود دارد.

شروط جایز تکمیلی

همانطور که گفتیم زنان با امضای عقدنامه، بسیاری از حقوق مدنی خود را به شوهرشان واگذار می‌کنند. از این رو تعادل ترازو در زندگی به نفع مرد بهم می‌خورد. البته این نابرابری با وظایف سنگین مردان برای تامین نیازهای همسر و فرزندان تا اندکی جبران خواهد شد. اما در این شرایط، اگر مردی قصد آزار همسرش را داشته باشد، زن نمی‌تواند سریعا به حقوق انسانی‌اش برسد و با پروسه‌ای سخت، طولانی و اغلب غیرممکن رو‌به‌رو خواهد شد. اما قانون‌گذاران با ماده‌ی 1119، اندکی ترازو را به نفع زنان تکان دادند. طبق این ماده شما می‌توانید هر شرطی مباحی را برای همسرتان تعیین کنید. از شروط مهم که به آن‌ها تایید می‌شود باز پس گرفتن حدودی همان حق و حقوقی است که با ازدواج، به عنوان زوجه از دست می‌دهید. از جمله حق طلاق، انتخاب محل زندگی، حضانت فرزندان، حق تحصیل و کار، اجازه خروج از کشور و تصنیف اموال.

وکالت حق طلاق

در این مقاله حق طلاق را که از باقی مهم‌تر است و شرایط پیچیده‌ای، توضیح خواهیم داد. طبق قانون تصمیم بر ادامه یا ترک زندگی به دست مرد انجام می‌شود. این حق شرعا و قانونا متعلق به مردان است و نمی‌توان آن را از ایشان سلب کرد یا به زنان واگذار کرد. اما شما با قید این موضوع در عقدنامه و همینطور در وکالتنامه‌ای جداگانه، می‌توانید از همسرتان برای طلاق وکالت بگیرید. در این صورت هر دو شما برای بر جا ماندن یا نماندن پیوند زناشوییتان حق انتخاب خواهید داشت.

آگاه و سعادتمند

پیمان ازدواج، با وجود علاقه‌ای که میان دو شخص وجود دارد، باید عاقلانه و با بررسی تمام جوانب و احتمالات امضا شود. امروزه زنان بسیاری از حق و حقوقی که می‌توانند با شروط ضمن عقد به‌دست بیاورند آگاهی دارند. اما اغلب آن‌ها از زیر و بم قوانین و تبصره‌های بسیار در مورد هر شرطی که تعیین می‌کنند، بی‌اطلاع هستند. از این رو ممکن است با یک تبصره کوچک و جا انداختن یک نکته‌ی ریز اما مهم، باز هم برای مطالبه حقوق انسانی خود، درگیر پروسه‌های دشوار و طولانی قوانین مردسالار شوند. از این رو مشورت با افراد آشنا با قانون پیش از جاری شدن عقد اهمیت حیاتی دارد. مهدی علیجانی، یکی از بهترین وکلای پایه یک دادگستری اصفهان از نظر مردم، می‌تواند در این باره به شما کمک کند.