اسکرین شات، مدرک یا جرم؟

اسکرین شات، پدیده‌ای که امروزه همه‌ی شما با آن آشنا هستید. و بارها اسم آن را شنیده‌ اید و قریب به یقین از آن نیز استفاده کرده اید. اسکرین شات، یک راه خیلی ساده است. شما می‌توانید به جای اینکه صفحه‌ی موبایل، تبلت و... را به طور مستقیم به کسی نشان دهید؛ تنها با گرفتن یک عکس از صفحه، آن را با دوستانتان و... به اشتراک بگذارید. کاربرد‌های احتمالی اسکرین شات زیاد است. و حتما شما نیز با آنها آشنایی دارید. اما موضوع اینجا است که این کاربردها و حالات، تنها نوعی اماره قضایی است. به عبارتی دیگر؛ نوعی نشانه است که به آگاهی قاضی و در روند تحقیقات موضوع پرونده‌ی مدنظر کمک می‌کند. ولی سوال اینجا است که آیا می‌توان از آن به عنوان مدرک در دادگاه استفاده کرد؟ در وکیل اصفهان با ما همراه باشید سعی ما بر این است که به همه سوالات احتمالی شما پاسخ بدهیم.

آیا از اسکرین شات، می‌توانیم به عنوان مدرک استفاده کنیم؟

همانطور که می‌دانیم یکی از ادله‌ی اثبات دعوا، به خصوص دعاوی حقوقی، سند است. -سند به نوشته‌ای گفته می‌شود که قابل استناد باشد و دادگاه آن را به عنوان یک دلیل و علت برای اثبات کردن ادعای طرف بپذیرد. همچنین سند بر دو نوع است. سند رسمی، و سند غیر رسمی- برای اینکه بخواهیم به سوالی که در ابتدا مطرح کردیم پاسخ بدهیم، بهتر است که با امارات قضایی و قانونی آشنا شویم.

 

 

 

 

امارات در اثبات دعوا یعنی چه؟

بطور کلی اماره با توجه به قانون مدنی، آن احوال و اوضاعی که به حکم قانون یا در نظر قاضی یک دلیلی بر امری شناخته می‌شود. ادله لازم در صورت موجود بودن شرایط قانونی و لازم، خود به خود منجر می‌شود که قاضی طبق آن رأی را صادر کند. ولی اماره به طور مستقل باعث نمی‌شود تا به موجب آن حکم را صادر کند، بلکه با وجود دیگر قرائن، ممکن است باعث اقناع قاضی و همچنین باعث صدور حکم او شود. امارات به دو نوع قانونی و قضایی تقسیم می‌شوند:

امارات قانونی:

در این نوع امارات، قانونگذار به صورت محدود یک سری مصداق‌هایی را بیان کرده است. که اگر آن مصادیق وجود داشته باشند، و همچنین به همراه علم قاضی، به درستی و صحت آن به همراه دیگر مدرک‌های حکم به اختلاف و منازعه موجود بدهد. نمونه‌هایی که به عنوان اماره در قانون از آن یاد می‌شوند، عبارت است از معاینه محل، ارجاع امر به کارشناس و تحقیق محلی.

امارات قضایی:

همانطور که کمی قبل گفتیم، یک سری مصادیق که به کمک آن، قاضی می‌توانست به نوعی اختلاف و منازع موجود رسیدگی کند. و رأی صادر کند، خیلی محدود بودند و بسیاری از موارد دیگر که ممکن است به کمک قاضی بیایند. و باعث علم قاضی شوند اما در قانون ذکر نشده باشند. این امر به این معنی نیست که قاضی حق استفاده از آنها را ندارد، بلکه منظور این است که آنها به تنهایی نمی‌توانند ثابت کننده‌ی رأی باشند. و حتما باید همراه اماره قانونی یا ادله دیگری باشند تا بتوانیم آن را ترتیب اثر بدهیم. نمونه‌هایی که به عنوان اماره قضایی از آنها یاد می‌شوند، عبارت است از فیلم، عکس، ایمیل، اسکرین شات، فایل صوتی و...

 

 

 

آیا اسکرین شات مدرک محسوب می‌شود یا خیر؟

حال خوب است به موضوع اصلی برگردیم، عکس گرفتن از صفحه موبایل، تبلت و... حالت‌های گوناگونی دارد. بطور مثال، بعضی اوقات برای دفاع کردن از خود اقدام به این کار می‌کنید. مثلا اگر کسی در فضای مجازی، برای شما ایجاد مزاحمت کرد یا اینکه شما را تهدید کرد، در اینصورت شما می‌توانید آن عکسی که از صفحه‌ی موبایلتان گرفتید را ذخیره کنید و به قاضی نشان دهید. در اینجا شما برای دفاع از خود اینکار را کرده اید. پس شما مرتکب جرمی نشده اید. اما اکثر مردم بر این باورند که این کار در دادگاه مورد قبول واقع نمی‌شود؛ اما قانون این ادله را کاملا قبول کرده و می‌تواند به عنوان مدرک باشد.

گرفتن اسکرین شات جرم محسوب می‌شود؟

این کار به خودی خود جرم محسوب نمی‌شود. و برخلاف قانون نیست ولی اگر این عمل همراه با عمل شومی مثل تهدید یا سوء استفاده از اطلاعات شخصی دیگران باشد، خلاف قانون است و جرم به شمار میرود. مثلا اگر فردی شما را تهدید کرد که اطلاعات شخصی شما -فیلم، عکس،صدای ضبط شده و...- را منتشر خواهد کرد، ارتکاب جرم از طرف آن فرد قطعی است. و شما می‌توانید از او شکایت کنید و قابل پیگیری است. همانطور که می‌دانیم تهدید یک جرم آنی محسوب می‌شود. و همچنین در قانون جزای ایران، ماده دقیقی در این باره وجود ندارد. اما می‌توانیم ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی را درباره‌ی تهدید مورد استناد قرار بدهیم.

ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی:

هر زمان فردی، یک شخص را به هر طریقی تهدید به قتل یا ضررهای شرفی، مالی و یا افشای یک رازی نسبت به خود آن فرد یا اقوام و بستگان آن فرد نماید. اعم از اینکه به این طریق درخواست وجه یا مال و یا درخواست انجام کار یا ترک فعلی نموده یا ننموده باشد. به ۴۷ ضربه شلاق یا از یک ماه تا یک سال زندان محکوم خواهد شد.

 

 

 

 

 

شرایط استناد یا گواه قراردادن اسکرین شات چیست؟ 

همانطور که قبل تر در خصوص ادله‌ی دعوا صحبت کردیم. در اینجا می‌توانیم بگوییم که استناد به اسکرین شات نیز به عنوان یکی از چندین ادله‌ی اثبات دعوا در قانون تجارت الکترونیک پذیرفته شده است.
نکته‌ی مهمی که باید به آن توجه کرد این است که استناد به این نوع مدرک، اصول و‌ مقررات خاصی برای خود دارد. اما نکته مهم تر این است که، چون اسکرین شات نوعی مدرک الکترونیکی است؛ نباید در قبال آن اجحافی صورت بگیرد و در پذیرفتن آن تردیدی شود. حتی امکان دارد که با استناد به اسکرین شات نسبت به جرمی شکایت انجام شود. و به وسیله‌ی آن بتوانیم آن جرم را اثبات کنیم و مجرم را طبق قانون مجازات به سزای اعمالش برسانیم.

نتیجه گیری:

در آخر اگر بخواهیم مطالب را بطور خلاصه بگوییم:
۱/ طبق ماده ۷۴۵ قانون جرائم رایانه‌ای؛ افشای رازها و اسرار دیگران جرم است. و مجازات نقدی و حبس را به دنبال خواهد داشت.
۲/ تهدید کردن افراد با افشای اسرار خانوادگی آنها نیز جرم می‌باشد. حال افشای این اطلاعات می‌تواند از طریق عکس، فیلم، اسکرین شات و.... باشد.
۳/ عکس، فیلم، متنی که در واتس اپ و تلگرام و... طبق قانون ادله الکترونیک، مورد قبول دادگاه واقعا می‌شود.
۴/ به دست آوردن یک سری اطلاعات و دلایلی که می‌خواهیم به دادگاه ارائه بدهیم؛ باید به روش قانونی به دست آمده باشد. نه از طریق هکر کردن و... اگر این عمل صورت بگیرد، یک عمل مجرمانه خواهد بود. و مورد قبول دادگاه واقع نخواهد شد.

در آخر...

در این مقاله سعی ما بر این بود که مطالب مفیدی را به شما ارائه بدهیم و به سوالاتی که ممکن است برای شما پیش آمده باشد، پاسخ بدهیم. اگر باز هم در این زمینه سوالی دارید، می‌توانید با وکیل پایه یک دادگستری، آقای مهدی علیجانی مطرح کنید.