هتک حرمت چه مواردی را شامل می‌شود؟ + مجازات هر کدام

هتک حرمت مسئله‌ی بسیار گسترده‌ای است که موارد زیادی را شامل می‌شود. به طور کلی ما هر زمان که با توهینی مواجه شویم آن را بی‌احترامی‌ای نسبت به خود قلمداد می‌کنیم. اما قلمروی بی‌احترامی در قوانین کیفری کشور، بسیار فراتر از یک شخص، یک توهین و یک نوع مجازات است. ما به عنوان تیم تحریریه‌ی وکیل ملک، این صفحه را به بازگویی مصادیق هتک حرمت از جمله افترا، توهین، حد قذف و بررسی جزای هر کدام ، اختصاص داده‌ایم. به علاوه دسته‌بندی دیگری نیز از این جرم ارائه می‌دهیم که بسیار گسترده‌تر می‌باشد. پس تا آخر مطلب با ما همراه باشید.

 

 

هتک حرمت چیست؟

پیش از آن که درباره‌ی مصادیق هتک حرمت در قانون صحبت کنیم، ابتدا لازم است معنا و مفهوم آن را توضیح دهیم. این اصطلاح قانونی از دو کلمه تشکیل شده است. برای واژه‌ی هتک، در فرهنگ‌های لغت، مترادف‌هایی مانند پرده‌دری و بی‌احترامی به کار رفته است. همچنین در این فرهنگ‌ها، لغت حرمت را آبرو و ارزش تعبیر کرده‌اند. بر این اساس این اصطلاح به معنی دریدن پرده‌ی احترام و ارزش است. به علاوه اگر بخواهیم یک معادل فارسی دقیق برایش در نظر بگیریم، آبروریزی معادل بسیار مناسبی است. در قوانین مجازات کشور نیز، برای ریختن آبروی دیگران و زیر پا گذاشتن ارزش آن‌ها، مجازات‌های گوناگونی در نظر گرفته شده است. در واقع قانون‌گذار براساس نوع بی‌احترامی صورت گرفته و شدت آن، در میزان مجازات شخص خاطی نیز، تفاوت قائل شده است. اما بی‌احترامی شامل چه مصادیقی می‌شود؟ هر کدام از آن‌ها چه مجازات‌هایی به همراه دارند؟ با ما همراه باشید.

 

هتک حرمت چه مواردی را شامل می‌شود؟

احتمالا برایتان جالب باشد که بدانید در قوانین مجازات، عنوان هتک حرمت به عنوان یک جرم به کار نرفته است. بلکه مصادیق آن و مجازات مربوط به هر کدام تعیین شده است. اما برای دسته‌بندی کردن مصداق‌های آبروریزی می‌توانیم به دو شکل عمل کنیم. تقسیم‌بندی اول براساس موضوعی که ارزش آن مورد بی‌حرمتی قرار گرفته، می‌باشد. این دسته شامل اشخاص، مقدسات و سردمداران حکومت می‌شود. قسم دیگر نیز با توجه به نوع و مجازات جرم تقسیم‌بندی می‌شود؛ که این دسته شامل توهین و افترا است. در ادامه ما با تلفیق این دو نوع دسته‌بندی، شما را به طور جامع با مصادیق بی‌احترامی و آبروریزی آشنا خواهیم کرد. به علاوه جزای در نظر گرفته شده برای هر کدام را نیز بازگو می‌کنیم.

 

• اشخاص

همان‌طور که اشاره کردیم، یکی از اقسام هتک حرمت، بی‌حرمتی به اشخاص می‌باشد. این بی‌احترامی از نظر عمق ماجرا، به دو زیر مجموعه‌ی توهین و افترا تقسیم می‌شوند که جزای تعیین شده‌ی هر کدام نیز متفاوت است. ما در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت. اما پیش از آن بهتر است کمی راجب ریختن آبروی افراد صحبت کنیم. اگر قوانین را در این زمینه به درستی بررسی کنیم درمی‌یابیم در نگاه قانون‌نویسان هر فردی، ارزشمند است. هیچ کس حق بهم ریختن زندگی و آسایش دیگری را ندارد. اما چندین مجازات گوناگون از حبس و شلاق تا جریمه‌ی نقدی در نظر گرفته شده که به دلیل تفاوت قائل شدن در شدت هتک‌حرمت است. به علاوه میان اشخاص نیز رتبه‌بندی وجود دارد. از همین رو توهین به افرادی که در راس قدرت هستند، مجازات سخت‌تری به همراه دارد. به علاوه بی‌احترامی به افراد در مشاغل گوناگون نیز، مجازات‌های متفاوت به همراه دارد.

 

 

 

• توهین

بهترین توضیح و مناسب‌ترین معادل برای توهین کردن می‌تواند بی‌احترامی و تحقیر در نظر گرفته شود. به زبان خودمانی در واقع این جرم همان حرف‌هایی است که افراد در میان دعوا و زمانی که دود از کله شان بلند شده است با فریاد به زبان می‌آورند. در این شرایط شخص تنها قصد خرد کردن و پست جلوه دادن طرف مقابل خود را دارد. پس اگر صفتی، مانند دزد، معتاد یا فاسق، را نیز به زبان می‌آورد قصد نسبت دادن آن را ندارد. بلکه تنها آن را به عنوان یک عامل تحقیرکننده به کار می‌برد. ولی آیا می‌دانید مجازات این جوش آوردن و تحقیر کردن چه می‌باشد؟ برای این که شخصی را به این خاطر مجازات کنند، ابتدا باید نوع آن را مشخص کنند. یعنی باید بدانند بی‌حرمتی شامل حد قذف می‌باشد یا اینکه توهین ساده است. اما حد قذف چیست؟

 

• حد قذف

در صورتی که شخصی به دیگری بد و بیراه گفته باشد، می‌توان او را محکوم به توهین ساده کرد. اما اگر در میان آن بد و بیراه‌ها، ارتکاب دو گناه بزرگ و بسیار نکوهش شده را به دیگری نسبت دهد، شامل حد قذف می‌شود و جزای متفاوتی در انتظارش خواهد بود. این دو گناه لواط و زنا می‌باشند. این موضوع به صراحت در ماده‌ی 608 قانون مجازات اسلامی ذکر شده است. اما مجازات این دو نوع هتک حرمت چه می‌باشد؟

 

• مجازات توهین

اگر شخصی مرتکب توهین ساده شده باشد، طبق ماده 608 قوانین مجازات کشور، با شلاق یا جزای نقدی رو به رو می‌شود. تعداد ضربات شلاق 74 در نظر گرفته شده است. به علاوه مقدار جزای نقدی نیز از طیف پنجاه هزار تا یک میلیون ریال در تغییر است. تشخیص انتخاب جزای مناسب میان این‌ها، برای هر فرد، بر عهده‌ی قاضی گذاشته شده است. زیرا هتک حرکت در مقابل دیگران، در خلوت، در محل کار، در خیابان و به صورت مجازی یا حضوری با یک دیگر تفاوت دارند. پس جزایشان نیز می‌بایست متفاوت باشد.

 

• توهین به افراد فوت شده

شاید برایتان جالب باشد که بدانید در قوانین یک سری جرم مربوط به هتک حرمت افراد فوت شده نیز وجود دارند. این جرایم شامل بی‌احترامی به افراد خاص، جنایت نسبت به مردگان و نبش قبر می‌شود. برای مثال اگر شخصی به رهبر و بنیان‌گذار انقلاب، امام خمینی ( ره )، بی‌احترامی کند با شش ماه تا دو سال حبس رو به رو می شود. همچنین هر جنایتی علیه مردگان، پرداخت دیه را در پی دارد. اما فجیع‌ترین عمل علیه فوت‌شدگان، شکافتن آرامگاه آن‌ها است. بر این اساس شخص مرتکب شونده با سه ماه و یک روز حبس تا یک سال مواجه می‌شود. به علاوه اگر با نبش قبر جنایتی نیز صورت گرفته باشد، جزای آن را نیز می‌کشد.

 

 

• 

 

• افترا

همان طور که گفتیم از انواع دیگر هتک حرمت افراد، افترا می‌باشد. اما افترا چه تفاوتی دارد؟ توهین تنها تحقیر کردن طرف مقابل بود. اما بهترین تعریف برای افترا، نسبت دادن آگاهانه‌ی عملی ناپسند و مجرمانه به شخصی می‌باشد که مرتکب آن عمل نشده است. پس یکی از شروط افترا این است که آن عمل ناپسند نسبت داده شده، می‌بایست در قوانین کشور به عنوان یک جرم ثبت شده باشد. اگر شخصی چنین اعمالی را به دیگری نسبت دهد و نتواند آن را به اثبات برساند، طرف مقابل خواهد توانست تقاضای اعمال مجازات افترا بر او را داشته باشد. اما کیفر افترا زدن چیست؟

 

• مجازات افترا

ابتدا باید بدانید افترا نیز مانند توهین به دو دسته‌ی ساده و شامل حد قذف تقسیم می‌شود. اما طبق ماده 697 قانون مجازات کشورمان، شخصی که به دیگر افترای ساده زده است، با 74 ضربه‌ی شلاق و یا با طیف یک ماه تا یک ساله‌ی حبس، رو به رو می‌شود. البته این کیفر تحت تاثیر قانون کاهش حبس، به جریمه‌ی نقدی نیز تبدیل می‌شود.

 

• مقدسات

از موارد جالب توجه دیگر در دسته‌بندی، هتک حرمت مقدسات افراد است. تمامی مراجع تقلید در این باره فتوا داده‌اند. بر این اساس کسانی که به مقدسات اسلام از جمله بزرگان آن ( چهارده معصوم، پیامبر اکرم ) و اماکن مقدس آن ( عتبات، حرم‌ها، مساجد ) بی احترامی کنند، حکم آن‌ها اعدام خواهد بود. در غیر صورت با یک تا پنج سال حبس رو به رو می‌شوند.

 

• سردمداران حکومت

احتمالا خودتان حدس زده‌اید که اگر هتک حرمت رهبر فوت شده‌ی انقلاب مجازات به همراه دارد، بی‌احترامی به سران حکومتی نیز تاوانی در پی خواهد داشت. بر این اساس هر کس به رهبر فعلی کشور توهین کند، می‌بایست به مدت شش ماه تا دو سال حبس شود. همچنین شخصی که نسبت به سران سه قوه، نمایندگان مجلس مردمی، وزرا و افراد دولتی بی‌احترامی کند با 74 ضربه شلاق یا سه تا شش ماه حبس و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جریمه‌ی نقدی، مواجه می‌شود.

 

 

سخن آخر

ما در این جا سعی کردیم دید جامعی نسبت به مصادیق هتک حرمت در قوانین کشورمان، به شما بدهیم. اما برای اطلاعات کامل‌تر درباره‌ی شامل شدن کدام مصداق ( توهین، افترا و ...) به مورد مد نظرتان می‌بایست به مشاور حقوقی‌ای که از زیر و بم قوانین مطلع است، مراجعه کنید. به علاوه یک وکیل با تجربه، می‌تواند کیفر مورد نظر قاضی را پیش‌بینی کند و در افزایش یا کاهش دادن آن به شما کمک کند. از همین رو پیشنهاد ما به شما برای پاسخ به سوالات یا مسائل حقوقیتان تماس با آقای مهدی علیجانی، وکلی پایه یک دادگستری اصفهان، می‌باشد. همچنین می توانید سوالات خود را در قسمت نظرات مطرح فرمایید.