خیانت در امانت چیست؟+ 6 مصداق آن

سلام به همه‌ی شما همراهان عزیز. خیلی خوشحالم که با یکی دیگر از مقالات کاربردی سایت وکیل اصفهان در خدمت شما هستم. تا به حال با این مسئله مواجه شده‌اید که مالی یا وسیله‌ی ارزشمندی را به عنوان ودیعه به شخصی بدهید اما وی به درستی از آن نگهداری نکرده باشد؟ اصلا به نظر شما خیانت در امانت چه مفهومی دارد و برای چه نوع اموالی مطرح است؟ جرم آن چیست؟ اگر فردی با این مسئله مواجه شد به چه طریقی باید آن را اثبات کند؟ شرایطی که خیانت در امانت محسوب می‌شوند کدام‌اند؟ در این مقاله قصد دارم شما را بیشتر با این مسئله آشنا کنم. با من همراه باشید تا به بخشی از سوالات و ابهامات شما در این زمینه پاسخ دهم.

 

خیانت در امانت چیست؟

امانتداری از اعمال پسندیده‌ای است. از نظر لغوی خیانت به معنای پیمان شکنی و نقض عهد است. امانت هم به این سبک قابل تعریف است: پیمان بستن دو شخص برای نگهداری از ابزار یا مالی. طبق ماده‌ی 674 از کتاب قانون مجازات اسلامی «هر گاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و امثال آن به عنوان اجاره، ودیعه، رهن، برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی‌اجرت، به هدف این که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد به شخصی داده شود و او آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین، استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نماید.» این کار ضمن اینکه جرم محسوب می‌شود از نظر اجتماعی هم وجه‌ی خوبی نخواهد داشت.  در ادامه 6 مورد از این جنایت به همراه مجازات در نظر گرفته شده را با هم برسی خواهیم کرد.

 

1-خیانت در امانت توسط ضعف نفس اشخاص

اگر شخصی به ضرر فرد دیگری که نفس ضعیفی دارد، نوشته یا سندی تجاری یا غیر تجاری مثل چک یا سفته (یا هر نوشته‌ای که در این فرد تعهد ایجاد کند) تنظیم کند به این جرم مرتکب شده است. این شخص علاوه بر جبران خسارت مالی وی محکوم به 6 ماه تا دو سال حبس و از یک میلیون تا 10 میلیون ریال جزای نقدی می‌گردد. اگر این شخص نسبت به فرد ضرر دیده حق ولی بودن، وصی یا قیم بودن، داشته باشد، مجازات او علاوه بر جبران خسارت مالی 3 تا 7 سال حبس می‌باشد. البته این جنایت از سال 99 با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، جزء جرایم قابل گذشت قرار گرفته است. شروع تعقیب مرتکب جرم نیازمند شکایت شاکی می‌باشد و در صورت رضایت وی تعقیب و اجرای حکم موقوف می‌گردد.

2- خیانت در امانت توسط مهر و امضا

اگر فردی برگه‌ی سفید یا چک سفید امضا شده‌ی خود را در اختیار شخصی قرار دهد و این شخص از آن سوء استفاده کند مرتکب چنین جرمی شده است. این فرد طبق ماده‌ی 673 به یک الی سه سال حبس محکوم می‌گردد. شرط تحقق این جرم وجود رابطه امانت قراردادی یا امانت قانونی بین دو طرف می باشد. این جرم نیز از سال 99 جزء جرایم قابل گذشت قرار گرفته است.

 

3- خانت در امانت توسط کارمندان دولت در اموال و اسناد دولتی

 

 

اگر وجه نقدی، اسناد و اوراق بهادار، سهام یا اموالی دیگر که متعلق به سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه هستند توسط یکی از کارمندان که بر اساس وظیفه به وی سپرده شده، به صورت غیر مجاز مورد استفاده قرار گیرد، مرتکب این جرم شده است. وی علاوه بر جبران خسارت وارده و پرداخت اجرت المثل، محکوم به شلاق تا 74 ضربه می‌گردد.

 

4- خیانت در امانت در قوانین تجارت

اگر شخصی سندی تجاری از قبیل چک و یا سفته به عنوان ضمانت در اختیار فردی قرار دهد و او از طریق این اسناد علیه او خیانت کند مرتکب چنین جرمی می‌گردد. مجازات تعیین شده یک تا سه سال حبس می‌باشد. اگر این فرد مدیر سازمانی باشد که علیه کارمند مرتکب این جرم شده باشد در دوره‌ی محرومیت نمی‎تواند به عنوان مدیر انتخاب گردد.

 

5- خیانت در امانت در قانون تصدیق انحصار وراثت

تصور کنید شخصی داریی متعلق به اشخاص مجهول‌الوراث را تصرف کند. اگر این شخص بعد از انقضای مدت تعیین شده به دولت ارائه نکند به این جرم مرتکب شده است. (مدت زمان تعیین شده 10 سال نسبت به اموال منقول و 20 سال نسبت به اموال غیر منقول بعد از فوت مالک اصلی)

 

6- خیانت در امانت در قانون ثبت اسناد و املاک

فرض کنید  فردی سرمایه‌ای را به عنوان وقف لحاض کرده باشد. اگر نماینده‌ای که موظف به پیگری در این امر می‌باشد کوتاهی یا تبانی کند. این نماینده مرتکب این جنایت  گردیده است.

 

شرایط اعمال مجازات 

شرایط تحقق این جرم طبق ماده 674 قانون مجازات اسلامی بر این مبنا است که شاکی نسبت اجرای این جرم شکایت کند.  هزینه‌ی دادرسی را بپردازد. نکته‌ی دوم باید یکی از اموال منقول با هدف پس گرفتن یا برای مصرف معین به شخصی به صورت ودیعه، رهن، اجاره، وکالت سپرده شده باشد. تفاوتی ندارد که این مال برای انجام کاری به ودیعه گذاشته شده یا خیر. حتی فرقی ندارد  که در قبال آن  آیا اجرتی هم دریافت شده است با نه. اگر مال به امانت گذاشته شده را فرد پس ندهد یا آن را به ضرر مالک اصلی، تصاحب و یا منقود کند؛ در صورت شکایت مالک اصلی مجازات جرم خیانت در امانت می‌باشد. میزان حکم، طبق قانون جدید(طبق قانون سال 92 حبس از 6 ماه تا سه سال)  برای فرد مرتکب در نظر گرفته و اعمال می‌شود.

 

نحوه‌ی شکایت و رسیدگی 

 

 

فرد شاکی باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند. فرم شکواییه را پرکند. شکواییه ثبت شده توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع صالح رسیدگی این جرم ارجاع می‌گردد. سپس ابتدا طرفین را جهت صلح به شورای حل اختلاف ارجاع می‌دهند. (الزامی به شرکت در جلسه نیست). در صورت عدم سازش طرفین باید به دادسرا مراجعه کنند. اگر در طی تحقیقات اثبات گردد این نوع جرم اتفاق افتاده قرار جلب به دادرسی و سپس برای دادستان ارسال می‌گردد. در صورت موافقت، دادستان ادعایی برای مجرم بودن متهم ارائه می‌دهد. وی از دادگاه می‌خواهد تا به آن رسیدگی کند و حکم لازم را صادر کند. سپس پرونده به دادگاه کیفری دو به هدف صدور حکم مجازات جرم خیانت در امانت و تعیین مجازات، طبق قانون جدید ارسال می‌گردد. اگر ادله کافی نباشد و یا شاکی رضایت دهد پرونده در دادسرا مختومه و بایگانی می‌شود.

 

در پایان

در این مقاله سعی کردم شما را با مفهوم خیانت در امانت آشنا کنم. همچنین نحوه‌ی شکایت از مجرم و همچنین نحوه‌ی رسیدگی با هم برسی کردیم. به خاطر داشته باشید اگر قصد امانت دادن یا امانت گرفتن مالی دارید حتما این کار با نوشتن قرار داد قانونی در حضور یک شاهد مورد اطمینان انجام دهید. اگر با این نوع جرم روبه‌رو شدید شما می‌توانید تمامی مراحل شکایت و رسیدگی را از طریق وکیل انجام دهید.

 

وکیل اصفهان همراه شما عزیزان است. اگر سوال و یا نیاز به همکاری‌ در این زمینه داشتید با ما در ارتباط باشید.مهدی علیجانی، وکیل پایه یک دادگستری می‌تواند در این زمینه پاسخ‌گوی شما باشد.